Tanımı
Ankara (Tiftik) Keçisi 13. yüzyılda Anadolu’ya Hazar Denizinin doğu bölgesinden Türkler tarafından getirmiştir. İklim özellikleri bu bölgede uygun olduğundan burada yetiştirilmiş ve bu bölgenin endemik bir hayvan türü olmuştur.
Ankara Keçisi’nin en çok bulunduğu yer Beypazarı’dır. Ancak Ankara’nın nerede ise tüm bölgelerinde yetişmektedir. Ankara Keçisi’ne verilen isimden dolayı Türkiye’nin ve Ankara’nın dünya üzerinde bilinirliliğine büyük katkısı olmuştur.
Ankara keçisine uzun ipek gibi beyaz tüyleri olduğu için Tiftik Keçisi de denir. Bu tüyleri için yetiştiriciliği yapılmaktadır. Evcil keçi türlerindendir ve yaklaşık 35-40 kg ağırlığında olurlar. Ankara Keçisi tüylerinden elde edilen tiftik için yetiştirildiği gibi eti, sütü ve derisi içinde yetiştirilir. Bir Ankara Keçisinden yaklaşık olarak 2-3 kg, teke olarak isimlendirilen erkek cinslerinden ise 6 kg’a kadar tiftik alınabilir.
Tiftik keçilerinin genellikle beyaz tüyleri olmasına rağmen Sirt ve Mardin gibi yörelerde siyah, kahverengi ve gri renklerine rastlamaktadır. Tiftik tekstil de kullanılan uzun, yumuşak ve elyaftan oluşan bir maddedir ve tekstil üretimi açsından değerlidir. Tiftik keçileri süt üretimi için genelde sağılmamaktadır ama yavrularını beslemek için ürettikleri süt hariç olmak üzere süt sağılma süreleri boyunca 25 ila 50 kg süt vermektedirler. Tiftik keçilerinde bir yılda süt sağılma süresi 120 ila 130 gündür civarındadır. Tiftik keçilerinin doğum yapmaları durumunda ikiz doğurma ihtimalleri %2 ila 5’tir. Ankara Keçisi et ve süt hayvanı olarak yetiştirilmemelerine rağmen kırsal kesimlerde etinden ve sütünden de yararlanılmaktadır. Ankara Keçisi’nden tiftik, et ve süt olarak elde edilen verim oranlandığında yaklaşık %60, %30 ve %10 gibi bir oran dağılımı olduğu gözlemlenmektedir.
Ankara Keçisinin hem erkeği hem de dişisi genellikle boynuzludur. Boynuz uzunlukları kısa, orta veya uzun olabilmektedir. Erkeklerde boynuzlar burgu şeklinde, geriye hafifçe kıvrık ve kuvvetlidir. Büyük çoğunluğu beyaz olan tiftik keçilerinde, kulaklar uzun ve sarkıktır.
İklim olarak orta Anadolu ve özellikle Ankara Bölgesi Tiftik Keçisi yetiştirmek için uygun bir bölgedir. Step iklimi Ankara Keçisi için en uygun yetiştirme iklimidir. Alçak, bataklık ve rutubetli iklimler tiftik keçisinin ırk özelliklerini kaybetmesine neden olur. Tiftikleri kabalaşır ve parlaklığı gider. Bu sebeple deniz kıyısı bölgelerinde tiftik keçisi son derece az yetiştirilir ve tiftik keçisi yerine kıl keçisi bu bölgelerde yetiştirilir.
Türkiye’de Tiftik Keçisi Yetiştiriciliği
Türkiye’de tiftik keçisi yetiştiriciliği gelişememekte ve gerilemektedir. Tiftik keçisi yetiştiriciliği 1,5 milyon baş hayvan dolayına kadar düştüğü tahmin edilmektedir. Tiftik keçisinin tüyünün tiftik olmasından dolayı, tekstilde kullanılmaktadır. Bunun yanı sıra peruk ve oyuncak üretiminde de kullanılmaktadır. Tiftik üretimi yerli ve yabancı tacirler tarafından talep görmekte ve önemli bir pazara sahiptir.
Tiftik Keçilerini Korumak İçin Neler Yapmalıyız?
Ankara Keçilerinin tiftik verimlerinin arttırılması için genetik yapılarını geliştirecek araştırmalar ve ıslah programlarının oluşturulması ve desteklenmesi gerekmektedir. Günümüzde ulaşılan genetik bilgilerin kullanılması ile bu yapının iyileştirilmesi sonucu damızlık olarak kullanılacak hayvanların seçimi yapılmalıdır. Bu sayede genetik açıdan daha verimli tiftik üretimi sağlanabilecek birleştirmeler yapılarak ırkın verimi arttırılabilir. Bu birleştirmeler yapılırken tabi ki sadece tiftik veriminin arttırılması önemsenmelidir. Ankara Keçisinin endemik özelliğini etkileyecek birleştirmeler bu türün sonu olacaktır. “Bu yüzden bu keçilerin genetik potansiyellerinin arttırılması için öncelikle etkin bir seleksiyon ve diğer ülkelerden yüksek verimli damızlıkların getirilecek kan katma yönteminin uygulanması gerekmektedir.”[1]
Veteriner hekimlerin üreticileri bilgilendirmesi ve bilinçlendirmesi üretim kalitesini arttıracaktır. Bu endemik türün yetiştiriciliği diğer endemik türlerde de olduğu gibi, bu tür önlemler alınmadıkça gelecek nesillere miras bırakılması açısından sorunlar yaratacaktır. Diğer tüm ülkelerde olduğu gibi, ülkemizde de oluşturulacak tiftik keçisi üretimini denetleyecek ve geliştirecek birlikler, devlet teşvik ve destekleri bu konuda başarıyı getirecektir.
Türkiye'deki Endemik Üç Hayvan Türü 